Atal trais ar sail rhywedd drwy ddulliau iechyd y cyhoedd

Inq4

Mae'r Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol yn cynnal ymchwiliad i atal trais ar sail rhywedd drwy ddulliau iechyd y cyhoedd.  Bydd yr ymchwiliad yn ystyried pa mor effeithiol fu’r ymdrechion i atal trais ar sail rhywedd drwy ddulliau iechyd y cyhoedd, a beth arall y gellid ei wneud.

Cylch gorchwyl

Dyma gylch gorchwyl yr ymchwiliad:

>>>> 

>>>    Tynnu sylw at yr hyn sy'n gweithio i atal trais ar sail rhywedd cyn iddo ddigwydd (atal sylfaenol) ac ymyrryd yn gynharach i atal trais rhag gwaethygu (atal eilaidd).

>>>    Ystyried pa mor effeithiol fu’r ymdrechion i atal trais ar sail rhywedd drwy ddulliau iechyd y cyhoedd a beth arall y mae angen i wneud i ymdrin ag anghenion grwpiau gwahanol o fenywod, gan gynnwys LHDT+, lleiafrifoedd ethnig, pobl ifanc a hŷn sydd mewn perygl o ddioddef trais yn y cartref ac mewn mannau cyhoeddus.

>>>    Rôl y sector cyhoeddus a gwasanaethau arbenigol (gan gynnwys yr heddlu, ysgolion, y GIG, y trydydd sector a sefydliadau eraill y mae menywod a merched yn troi atynt am gymorth) wrth nodi trais yn erbyn menywod, mynd i’r afael â’r math hwn o drais a’i atal, a’u rôl nhw yn y gwaith o gynorthwyo dioddefwyr a goroeswyr.

<<< 

Casglu tystiolaeth

Cynhaliodd y Pwyllgor ymgynghoriad a chafodd 21 ymateb. Cynhaliodd y Pwyllgor sesiynau tystiolaeth lafar hefyd gyda rhanddeiliaid ar y dyddiadau isod, lle gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth ynghylch gohebiaeth rhwng y Pwyllgor a sefydliadau trydydd parti.

>>>> 

>>>    22 Mai 2023

>>>    12 Mehefin 2023

>>>    19 Mehefin 2023

>>>    10 Gorffennaf 2023

>>>    11 Medi 2023

<<< 

Yn dilyn y sesiynau tystiolaeth, rhoddwyd y wybodaeth ychwanegol a ganlyn i’r Pwyllgor:

Yr adroddiad

Cyhoeddodd y Pwyllgor ei adroddiad: “Sut y mae'n rhaid i ni i gyd chwarae ein rhan: dull iechyd y cyhoedd o atal yr epidemig mewn trais ar sail rhywedd” ddydd Llun 15 Ionawr 2024.

Lluniodd y Pwyllgor adroddiad cryno hefyd sy’n trafod rhai o’r themâu allweddol.

Ar ôl ei gyhoeddi, dywedodd Cadeirydd y Pwyllgor, Jenny Rathbone AS:

“Mae dwy fenyw yr wythnos yn cael eu lladd gan bartner cyfredol neu gyn-bartner yng Nghymru a Lloegr. Bydd un o bob tair menyw yn dioddef cam-drin domestig yn ystod ei hoes. Oherwydd diffyg adrodd, mae’n debygol bod y ffigurau swyddogol yn tanamcangyfrif gwir faint y broblem warthus hon. 

Mae pob un sy’n dioddef yn yr epidemig hwn yn un yn ormod. I roi diwedd arno, rhaid inni i gyd chwarae ein rhan – yn enwedig dynion a bechgyn – drwy fynd i’r afael â’r gwir achosion.”

Ar 26 Chwefror cafodd y Pwyllgor ymateb i’r adroddiad gan Lywodraeth Cymru.

Cynhaliwyd dadl yn y Cyfarfod Llawn ar 8 Mai 2024.

Rhagor o wybodaeth

Mae’r ymchwiliad yn rhan o waith y Pwyllgor ar ddiogelwch menywod a thrais ar sail rhywedd.