Bil Senedd Cymru (Rhestrau Ymgeiswyr Etholiadol)

Bil gan Lywodraeth Cymru, a gyflwynwyd gan Jane Hutt AS, y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol a'r Prif Chwip. Mae’r Pwyllgor Busnes wedi cyfeirio’r Bil at y Pwyllgor Biliau Diwygio ar gyfer gwaith craffu Cyfnod 1 ar yr egwyddorion cyffredinol.

Yn dilyn penodi'r Prif Weinidog ar 20 Mawrth 2024, a phenodi'r Cabinet newydd, awdurdodwyd Jane Hutt AS, y Trefnydd a’r Prif Chwip, fel yr Aelod sy'n gyfrifol am y Bil gan y Prif Weinidog yn unol â Rheol Sefydlog 24.4(ii).

Gwybodaeth am y Bil

Os caiff ei basio, bydd y Bil yn:

>>>>

>>>Cyflwyno cwota rhywedd statudol integredig i'r system cynrychiolaeth gyfrannol â rhestrau caeedig y disgwylir iddi gael ei chyflwyno gan Fil Senedd Cymru (Aelodau ac Etholiadau).

>>>Pan fo plaid wleidyddol gofrestredig yn dewis cyflwyno rhestr neu restrau o ymgeiswyr i'w hethol i'r Senedd, ei gwneud yn ofynnol bod y rhestrau hynny'n cydymffurfio â’r rheolau cwotâu a nodir yn y Bil.

>>>Ei gwneud yn ofynnol bod o leiaf hanner yr ymgeiswyr ar restr plaid ym mhob un o etholaethau’r Senedd yn fenywod (mewn achosion pan fo’r rhestr yn cynnwys dau neu ragor o ymgeiswyr). At hynny, ei gwneud yn ofynnol i restr gael ei threfnu fel bod rhaid i enw ymgeisydd nad yw'n fenyw ar restr gael ei ddilyn ar unwaith gan ymgeisydd sy'n fenyw (oni bai mai dyna’r enw olaf ar y rhestr). Dyma’r meini prawf gosod fertigol.

>>>Ei gwneud yn ofynnol i’r ymgeisydd cyntaf neu'r unig ymgeisydd ar o leiaf hanner y rhestrau a gyflwynir gan blaid fod yn fenyw (mewn achosion pan fo plaid wedi cyflwyno rhestrau mewn dwy neu ragor o etholaethau'r Senedd). Dyma’r meini prawf gosod llorweddol.

>>>Darparu ar gyfer creu Swyddog Cydymffurfiaeth Enwebiadau Cenedlaethol i oruchwylio cydymffurfiaeth â'r meini prawf gosod llorweddol.

>>>Ei gwneud yn ofynnol i bob ymgeisydd ar restr plaid ddatgan p’un a ydynt yn fenyw ai peidio.

>>>Darparu ar gyfer cynnal adolygiad o weithrediad ac effaith y darpariaethau deddfwriaethol newydd (drwy ei gwneud yn ofynnol i’r Llywydd gynnig sefydlu pwyllgor Seneddol i adolygu materion penodedig).

<<<<

Mae rhagor o fanylion am y Bil yn y Memorandwm Esboniadol cysylltiedig.

Bil Senedd Cymru (Rhestrau Ymgeiswyr Etholiadol), fel y’i cyflwynwyd (PDF, 100KB)

Memorandwm Esboniadol (PDF, 925KB)

Mae rhagor o wybodaeth a gwaith dadansoddi hefyd ar gael yn erthygl Ymchwil y Senedd, gan gynnwys crynodeb o'r Bil.

Y Cyfnod Presennol

BillStage1

Mae’r Bil yng Nghyfnod 1ar hyn o bryd. Mae esboniad o gyfnodau amrywiol Biliau’r Senedd ar gael yn y Canllaw i Gyfnodau Biliau a Deddfau Cyhoeddus.

Cofnod o daith y Bil drwy Senedd Cymru

Mae’r tabl a ganlyn yn nodi’r dyddiadau ar gyfer pob cyfnod o daith y Bil drwy’r Senedd.

¬¬¬Cyfnod 1 (Presennol)

Cytunodd y Pwyllgor Biliau Diwygio ar ei ddull o ran ystyriaethau Cyfnod 1 ar 13 Mawrth 2024.

Mae'r Pwyllgor wedi lansio ymgynghoriad i lywio ei waith craffu Cyfnod 1 ar egwyddorion cyffredinol Bil Senedd Cymru (Rhestrau Ymgeiswyr Etholiadol).

Dyddiadau’r Pwyllgor

Bydd y Pwyllgor Biliau Diwygio yn trafod y Bil ar y dyddiadau a ganlyn::

Dyddiad ac Agenda	Diben y cyfarfod	Trawsgrifiad	Senedd.tv
13 Mawrth 2024	Trafod dull y Pwyllgor o graffu yng Nghyfnod 1	(preifat)	(preifat)
13 Mawrth 2024	Sesiwn dystiolaeth gyda’r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol a'r Prif Chwip	Trawsgrifiad	Gweld y cyfarfod
21 Mawrth 2024	Sesiynau tystiolaeth	Trawsgrifiad	Gweld y cyfarfod
18 Ebrill 2024	Sesiynau tystiolaeth	Trawsgrifiad	Gweld y cyfarfod
24 Ebrill 2024	Sesiynau tystiolaeth
1 Mai 2024	Sesiwn dystiolaeth gyda’r Prif Chwip a'r Trefnydd
22 Mai 2024	Trafod yr adroddiad drafft	(preifat)	(preifat)