Cynhaliodd y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon ymchwiliad byr i’r defnydd o feddyginiaeth wrthseicotig mewn cartrefi gofal. Cefnogwyd yr ymchwiliad hwn gan randdeiliaid a ymatebodd i’r ymgynghoriad ar flaenoriaethau’r Pwyllgor.

Grŵp o feddyginiaethau yw meddyginiaeth wrthseicotig a ddefnyddir fel arfer i drin cyflyrau iechyd meddwl fel sgitsoffrenia. Maent yn aml yn cael eu rhagnodi yn amhriodol i reoli symptomau ymddygiadol a seicoleg dementia. Mae eu defnydd ymysg cleifion sydd â dementia yn gysylltiedig â risg gynyddol sylweddol o niwed. Awgrymwyd bod tua dwy ran o dair o bresgripsiynau meddyginiaeth wrthseicotig i bobl sydd â dementia yn amhriodol.

Nodir y nod o leihau nifer y bobl sydd â diagnosis o ddementia sy'n defnyddio meddyginiaeth wrthseicotig yn amhriodol, yn arbennig mewn cartrefi gofal, fel cam allweddol yn strategaeth ddementia ddrafft Llywodraeth Cymru.

Cylch gorchwyl

Edrychodd y Pwyllgor ar y defnydd o feddyginiaeth wrthseicotig mewn lleoliadau cartrefi gofal, a’r ffyrdd posibl i leihau’r defnydd amhriodol ohoni, gan gynnwys ystyried:

• data sydd ar gael ar ragnodi meddyginiaethau gwrthseicotig mewn cartrefi gofal, er mwyn deall pa mor gyffredin ydynt a phatrymau defnydd;
• arferion rhagnodi, gan gynnwys gweithredu canllawiau clinigol ac adolygiadau ar feddyginiaethau;  
• cynnig opsiynau trin eraill (nad ydynt yn ffarmacolegol);
• hyfforddiant i staff iechyd a gofal i gefnogi gofal sy'n canolbwyntio ar unigolyn ar gyfer preswylwyr cartrefi gofal sy'n byw â dementia;
• nodi arfer gorau, ac effeithiolrwydd mentrau a gyflwynwyd hyd yma i leihau'r arfer o ragnodi meddyginiaeth wrthseicotig yn amhriodol;
• defnydd o feddyginiaeth wrthseicotig i bobl â dementia mewn mathau eraill o leoliadau gofal.

Casglu tystiolaeth

Roedd y Pwyllgor yn gwahodd safbwyntiau ar y mater hwn. Y dyddiad cau ar gyfer ymatebion oedd 21 Ebrill 2017.