Inquiry4

 

YouTube-Here https://www.youtube.com/embed/JUM9VOwOwgE

 

Cynhaliodd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg ymchwiliad byr ar aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion ymhlith dysgwyr.

 

Mae'r Pwyllgor wedi cyhoeddi ei adroddiad ysgrifenedig a'i adroddiad fideo Mae’n effeithio ar bawb – Aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion ymhlith dysgwyr ar 13 Gorffennaf 2022

 

 

Beth sy’n digwydd nesaf?

• Bydd yr adroddiad yn cael ei anfon at Weinidog y Gymraeg ac Addysg ac at y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol, a fydd yn ymateb i argymhellion y Pwyllgor o fewn 6 wythnos.
• Ar ôl i’r Pwyllgor ystyried yr ymateb, bydd dadl yn cael ei threfnu yn y Cyfarfod Llawn 
• Bydd y Pwyllgor yn monitro cynnydd yr argymhellion drwy gydol y chweched Senedd

 

 

 

Cefndir yr ymchwiliad

 

Mae aflonyddu rhywiol rhwng pobl ifanc wedi cael cryn dipyn o sylw yn ystod y flwyddyn ddiwethaf. Sefydlwyd mudiad Everyone’s Invited i dynnu sylw at ddiwylliant trais rhywiol, ac i’w ddileu, drwy empathi, trugaredd a dealltwriaeth. Mae gwefan Everyone’s Invited yn rhoi llwyfan i ddioddefwyr gofnodi eu tystiolaeth a'u profiadau yn ddienw. Yn ôl y BBC ym mis Mehefin 2021, mae dros 90 o ysgolion yng Nghymru wedi eu rhestru ar y wefan.

 

Ar ôl hynny, gofynnodd Gweinidog y Gymraeg ac Addysg i Estyn gynnal adolygiad o ddiwylliant a phrosesau mewn ysgolion. Cyhoeddwyd adroddiad Estyn ar 8 Rhagfyr 2021.

 

Ar 13 Rhagfyr 2021, cytunodd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg i gynnal ymchwiliad i aflonyddu rhywiol ymhlith dysgwyr. Cytunodd ar gylch gorchwyl yr ymchwiliad ar 20 Ionawr 2022, a’r dull o gasglu tystiolaeth ar 27 Ionawr 2022.

 

Cylch gorchwyl

 

Roedd yr ymchwiliad hwn yn canolbwyntio ar aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion ymhlith dysgwyr oedran ysgol a choleg. Fe wnaeth yr ymchwiliad edrych yn benodol ar y canlynol:

 

• Maint a natur y broblem mewn lleoliadau addysg a faint o ddysgwyr y mae hyn yn effeithio arnynt.
• I ba raddau y mae’r broblem hon hefyd yn digwydd y tu allan i leoliadau addysg ffurfiol, gan gynnwys ar-lein.
• Yr effaith ar ddysgu, iechyd meddwl a llesiant dysgwyr.
• Yr effaith ar leoliadau addysg a staff, er enghraifft o ran disgyblaeth a’r graddau y mae aflonyddu ymhlith dysgwyr wedi cael ei ‘normaleiddio’.
• Yr effeithiau penodol ar grwpiau penodol o ddysgwyr, er enghraifft disgyblion hŷn, merched a disgyblion LGBTQ+.
• Effeithiolrwydd polisïau a chanllawiau cyfredol, a’r camau i nodi atebion a gwelliannau posibl.
• Effeithiolrwydd rolau ystod eang o gyrff statudol mewn perthynas â’r mater hwn, gan gynnwys yr heddlu, gwasanaethau cymdeithasol, adrannau addysg awdurdodau lleol, unedau cyfeirio disgyblion, ac ysgolion eu hunain, a’r graddau y mae dull aml-asiantaeth yn cael ei fabwysiadu lle bo’n briodol.
• Effeithiolrwydd yr ymateb ar y cyd ar draws holl adrannau perthnasol Llywodraeth Cymru, gyda ffocws ar addysg, gwasanaethau cymdeithasol a diogelwch cymunedol a’r ffordd y mae’n cynnwys gwasanaethau heb eu datganoli fel yr heddlu a’r system cyfiawnder troseddol.
• Effaith cynnwys ar-lein a dylanwadau ar agweddau pobl ifanc, a chyd-destun ehangach diogelwch ar-lein a deddfwriaeth bosibl yn San Steffan.
• Y ffordd y mae ysgolion, colegau ac awdurdodau lleol yn casglu ac yn defnyddio data am fwlio ac aflonyddu, fel sy’n berthnasol i’r mater hwn.
• Rôl teuluoedd, rhieni, a gofalwyr, fel sy’n berthnasol i’r mater hwn.
• Rôl y Cwricwlwm newydd i Gymru o ran datblygu agweddau iachach at faterion cydberthynas a rhywioldeb.

 

Er bod yr ymchwiliad penodol hwn yn canolbwyntio ar ddisgyblion oed ysgol a choleg, gallai gwaith yn y dyfodol ystyried yr effaith ym maes addysg uwch.

 

Casglu tystiolaeth

 

Dechreuodd y Pwyllgor glywed tystiolaeth lafar ym mis Chwefror 2022. Mae rhagor o wybodaeth am sesiynau tystiolaeth unigol ar gael o dan y tab cyfarfodydd ar frig y dudalen.

 

Ymgynghoriad

 

Lansiodd y Pwyllgor alwad am dystiolaeth ysgrifenedig ar 18 Chwefror 2022. Daeth yr ymgynghoriad i ben ar 1 Ebrill 2022. Mae'r holl ymatebion wedi'u cyhoeddi.

 

Yn ogystal â'r ymgynghoriad ar-lein, cynhaliodd tîm Ymgysylltu â Dinasyddion y Pwyllgor arolwg ar-lein rhwng 18 Mawrth a 1 Ebrill. Roedd cwestiynau'r arolwg yn targedu pobl ifanc rhwng 11 a 18 oed ac yn gofyn sut yr oeddent yn credu y gellid mynd i'r afael â mater aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion, o fewn a thu allan i ysgolion a cholegau. Cynhyrchwyd crynodeb o'r themâu a ddaeth i’r amlwg. Cynhaliodd y tîm Ymgysylltu â Dinasyddion weithdy hefyd gyda 5 o fyfyriwr ffilm a theledu o Goleg Cambria, Glannau Dyfrdwy, lle buont yn archwilio'r ymatebion i'r arolwg ac yn trafod yr atebion posibl i broblem aflonyddu rhywiol ymhlith dysgwyr. Cafodd y canfyddiadau eu troi’n fideo.

 

Cymorth

 

Mae thema'r arolwg hwn yn bwnc sensitif. Os hoffech gael cymorth, rydym yn argymell eich bod yn cysylltu â'r elusennau canlynol:

 

Childline: 0800 1111

Meic Cymru: 0808 80 23456

Live Fear Free: 0808 80 10 800

Survivors Trust: 0808 801 0818

 

Bydd yr elusennau hyn yn rhoi’r cyfle i chi siarad ag oedolyn y gallwch ymddiried ynddo.