Agenda item
Archwiliad beirniadol o un risg a nodwyd - Fframwaith rheoleiddio'r aelodau: newidiadau a dealltwriaeth
- Cyfarfod Pwyllgor Archwilio a Sicrwydd Risg Comisiwn y Senedd, Dydd Iau, 27 Ebrill 2023 14.00 (Item 15.)
- Gwybodaeth gefndir i eitem 15.
Cofnodion:
Eitem lafar – cyfeiriad at STS-R-153 yn CRR
15.1 Croesawodd y Cadeirydd Anna Daniel,
Sulafa Thomas a Meriel Singleton i’r cyfarfod ar gyfer yr eitem hon. Cyflwynodd
Siwan Davies ddiweddariad ar liniaru ar gyfer y risg corfforaethol yn ymwneud
Fframwaith Rheoleiddio’r Aelodau.
15.2 Amlinellodd Siwan y rhesymau dros
ychwanegu’r risg hon at Gofrestr Risg Gorfforaethol y Comisiwn yn dilyn
Etholiadau’r Senedd yn 2021. Roedd hyn i adlewyrchu’r angen i sicrhau
ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o’r amrywiol godau, rheolau, gweithdrefnau a
chanllawiau fel y maent yn berthnasol i Aelodau o’r Senedd, a sicrhau eu bod yn
cydymffurfio â hwy. Eglurodd y bwriad o wreiddio gwelliannau hirdymor drwy
symleiddio, a sicrhau bod prosesau yn canolbwyntio ar yr Aelodau ac yn addas ar
gyfer y dyfodol.
15.3 Disgrifiodd Siwan y camau sy’n cael eu
cymryd fel rhan o adolygiad thematig symleiddio gan y Bwrdd Taliadau
Annibynnol, a oedd yn rhan o’i raglen waith strategol.
15.4 Roedd y Pwyllgor Safonau Ymddygiad hefyd
wedi cymryd camau i:
· wella
ymwybyddiaeth yr Aelodau o’r gyfundrefn safonau;
· darparu
eglurder ar y rheolau ar gyfer hawlio treuliau o
ganlyniad i’w adroddiad ar reolau trawsbleidiol;
· cynnal
ymchwiliadau i gofrestru a datgan buddiannau ac ar lobïo.
15.5 Roedd cynnydd hefyd wedi’i wneud o ran
symleiddio systemau ar gyfer prosesu hawliadau er mwyn hwyluso eglurder a’i
gwneud mor hawdd â phosibl i’r Aelodau ac roedd y tîm Cymorth Busnes i Aelodau
hefyd bellach yn gosod cynseiliau.
15.6 O ran sicrhau bod prosesau’n canolbwyntio
ar yr Aelodau, disgrifiodd Siwan y gwelliannau mewn cyfathrebu drwy gysylltu
â’r Grŵp Cyswllt Gwleidyddol a’r Grŵp Gweithrediadau (a oedd yn
cynnwys Penaethiaid Staff). Roedd cynrychiolwyr y Bwrdd Taliadau Annibynnol
hefyd yn cyfarfod â’r Aelodau a’u staff. Roedd y ddau weithgaredd hyn wedi
arwain at well ymgysylltu ag Aelodau a datblygu rhaglen hyfforddi ar gyfer yr
Aelodau. Roedd ad-drefnu’r tîm Cymorth Busnes i Aelodau, gan rannu’r
swyddogaethau Adnoddau Dynol a hawliadau hefyd wedi rhoi eglurder i’r Aelodau
ynghylch pwy i gysylltu â nhw am gymorth. Byddai defnyddio adnoddau ychwanegol
i gefnogi’r Bwrdd Taliadau Annibynnol hefyd yn helpu i ganolbwyntio mwy ar
baratoadau ar gyfer y dyfodol.
15.7 Disgrifiodd Siwan y camau sy’n cael eu
cymryd i helpu i ddiogelu prosesau at y dyfodol. Ymysg y gwaith hwnnw roedd:
· cymryd
rhan mewn cynhadledd ryng-seneddol bersonol ynghylch safonau ymddygiad;
· rhwydweithio
â chyrff fel IPSA i helpu i gynllunio rhaglen waith y Bwrdd Taliadau
Annibynnol;
· hwyluso’r
gwaith o ymgynghoriad ag Aelodau ar ran y Bwrdd Taliadau Annibynnol a’r
Comisiwn ar ffyrdd o weithio a darparu gwasanaethau yn y tymor hwy gyda Senedd
a allai fod yn fwy o faint.
15.8 Cafodd yr adroddiad ar Adolygiad o
Effeithiolrwydd y Bwrdd Taliadau Annibynnol ei gyhoeddi ynghyd ag ymateb y
Bwrdd; Roedd cynllun gweithredu i fynd i’r afael â’r argymhellion wrthi’n cael
ei ddatblygu.
15.9 Rhan bwysig o’r camau lliniaru ar gyfer y
risg hon oedd egluro i’r Aelodau’r atebolrwydd a’r berthynas rhwng y Bwrdd
Taliadau Annibynnol, y Llywydd, a’r Prif Weithredwr a’r Clerc. Byddai’r gwaith
parhaus hwn hefyd yn cael ei lywio gan yr adolygiad archwilio mewnol
arfaethedig o’r rheolaethau sydd ar waith, a’r camau sy’n cael eu cymryd i
liniaru’r risg.
15.10 Diolchodd y Pwyllgor i Siwan a’i thîm am
y diweddariad cynhwysfawr a’u canmol am ymateb i’r risg mewn ffordd mor
strwythuredig a disgybledig.
15.11 Mewn ymateb i gwestiynau gan y Pwyllgor,
disgrifiodd Siwan sut yr oedd yr Aelodau’n ymateb yn ffafriol i gamau
gweithredu megis symleiddio prosesau a’r amrywiol ymarferion ymgynghori ar
bethau a oedd yn effeithio arnynt. Roedd hyn wedi dangos bod eu barn a’u
hanghenion yn cael eu hystyried ac roedd hynny’n arwain at well perthnasoedd ac
ymgysylltiad gyda'r Comisiwn a'r Bwrdd Taliadau Annibynnol.
15.12 Roedd y Pwyllgor yn cydnabod y byddai
hyn yn risg barhaus, er gwaetha’r camau gweithredu ynghylch symleiddio a
chanolbwyntio ymhellach ar anghenion yr Aelodau. Nododd hefyd y gwaith parhaus
ynghylch egluro rheolau’r Swyddog Cyfrifyddu, ac effaith bosibl Senedd newydd,
ddiwygiedig ar ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o’r fframwaith rheoleiddio.
Byddai’r Pwyllgor yn parhau i gael diweddariadau rheolaidd ar reoli’r risg drwy
ystyried y Gofrestr Risg Gorfforaethol ym mhob cyfarfod.