Cyfarfodydd
NDM8459 Dadl y Ceidwadwyr Cymreig - Ariannu llywodraeth leol
Mae'r dudalen hon yn cynnwys manylion am unrhyw gyfarfodydd a gynhelir lle bydd y mater yn cael ei drafod, neu unrhyw gyfarfodydd a gynhaliwyd lle cafodd y mater ei drafod. Mae hefyd yn cynnwys lincs i'r papurau, agendâu a chofnodion perthnasol.
Noder: Gall yr agenda ar gyfer cyfarfod newid ar fyr rybudd. Cyn ichi wneud unrhyw gynlluniau i ddod i gyfarfod Pwyllgor, gofynnwn i chi sicrhau nad yw'r eitem sydd o ddiddordeb i chi wedi cael ei symud, yn enwedig mewn achosion lle mae'r dyddiad ar gyfer y cyfarfod wedi'i nodi mwy nag wythnos o flaen llaw.
Cyfarfod: 24/01/2024 - Y Cyfarfod Llawn (Eitem 8)
- Gweddarllediad ar gyfer 24/01/2024 - Y Cyfarfod Llawn
- Trawsgrifiad ar gyfer 24/01/2024 - Y Cyfarfod Llawn
Dadl y Ceidwadwyr Cymreig - Ariannu llywodraeth leol
NDM8459 Darren Millar (Gorllewin
Clwyd)
Cynnig bod y Senedd:
1. Yn cydnabod y rôl
hanfodol y mae cynghorau'n ei chwarae wrth ddarparu gwasanaethau cyhoeddus
ledled Cymru a'r heriau cyllido y maent yn eu hwynebu.
2. Yn cydnabod bod
Llywodraeth Cymru yn derbyn y lefelau uchaf erioed o gyllid gan Lywodraeth y
DU.
3. Yn nodi bod gan
gynghorau dros £2.75 biliwn mewn cronfeydd wrth gefn y gellir eu defnyddio.
4. Yn gresynu bod
cynghorau'n ymgynghori ar godiadau o hyd at 25 y cant i’r dreth gyngor ar gyfer
blwyddyn ariannol 2024-2025.
5. Yn galw ar
Lywodraeth Cymru i:
a) comisiynu adolygiad
annibynnol o fformiwla cyllido llywodraeth leol Cymru;
b) gweithio gydag
awdurdodau lleol i ddefnyddio eu cronfeydd wrth gefn y gellir eu defnyddio i
gadw'r dreth gyngor mor isel â phosibl; ac
c) ei gwneud yn
ofynnol i unrhyw awdurdod lleol sy'n cynnig codiad o dros 5 y cant i’r dreth
gyngor gynnal refferendwm lleol a chael pleidlais o blaid cyn gweithredu'r
cynnydd arfaethedig.
Cyflwynwyd y
gwelliannau a ganlyn:
Gwelliant 1 Lesley Griffiths (Wrecsam)
Dileu pwyntiau 1 a 2 a
rhoi yn eu lle:
Yn cydnabod y rôl
hanfodol sydd gan awdurdodau lleol o ran darparu gwasanaethau cyhoeddus ledled
Cymru, y cynnydd sylweddol yn y setliad llywodraeth leol dros y ddwy flynedd
ddiwethaf, diogelu'r cynnydd o 3.1 y cant ar gyfer 2024-25, a'r heriau cyllido
y mae awdurdodau yn eu hwynebu serch hynny.
Yn cydnabod bod
cyllideb Llywodraeth Cymru ar gyfer 2024-25 bellach yn werth hyd at £1.3 biliwn
yn llai mewn termau real na phan gafodd ei phennu yn 2021.
Gwelliant 2 Peredur Owen Griffiths (Dwyrain De Cymru)
Dileu popeth ar ôl
pwynt 2 a rhoi yn ei le:
Yn gresynu at:
a) y tanariannu cronig
i Gymru gan lywodraethau olynol y DU, sy'n effeithio ar gyllidebau awdurdodau
lleol; a
b) amcangyfrifon o
fwlch cyllido o £750 miliwn erbyn 2027 a fydd yn ymwreiddio ymhellach
amddifadedd ac anghydraddoldeb.
Yn credu bod cyllid
llywodraeth leol yng Nghymru ar daflwybr anghynaladwy heb fodel ariannu teg o
San Steffan.
Yn galw ar Lywodraeth
Cymru i:
a) gofyn yn ffurfiol i
Lywodraeth y DU adolygu model cyllido Barnett ar sail anghenion cymdeithasol
Cymru i gefnogi pob maes cyllidebol, gan gynnwys cyllid awdurdodau lleol;
b) cyflwyno cynlluniau
manwl ar frys a fydd yn rhoi sylfaen gynaliadwy i awdurdodau lleol a'r holl
wasanaethau cyhoeddus; ac
c) darparu canllawiau
ar sut mae isafswm presennol y Grant Cynnal Refeniw yn ymwneud â setliad
llywodraeth leol ar gyfer 2024-25, a datblygu strategaeth i sicrhau y caiff y
Grant Cynnal Refeniw ei gymhwyso'n gyson drwy flynyddoedd ariannol dilynol.
Yn galw ar Lywodraeth
y DU ar y pryd i weithredu fformiwla ariannu teg bob amser sy'n galluogi
Llywodraeth Cymru i ariannu awdurdodau lleol yn ddigonol.
Os derbynnir gwelliant
2, caiff gwelliant 3 ei ddad-ddethol.
Gwelliant 3 Lesley Griffiths (Wrecsam)
Dileu pwynt 5 a rhoi
yn ei le:
Yn nodi y bydd
Llywodraeth Cymru yn:
a) parhau i ddatblygu
a chynnal fformiwla ariannu llywodraeth leol Cymru mewn partneriaeth â
llywodraeth leol; a
b) parhau i gydnabod
pwysigrwydd gwneud penderfyniadau democrataidd lleol ynghylch cyllidebau
cynghorau a gwasanaethau cyhoeddus.
Cofnodion:
Dechreuodd yr eitem am 17.54
Gohiriwyd y bleidlais ar y cynnig a’r gwelliannau o dan
yr eitem hon tan y Cyfnod Pleidleisio.
Cynhaliwyd pleidlais ar y cynnig heb ei ddiwygio:
NDM8459 Darren Millar (Gorllewin Clwyd)
Cynnig bod y Senedd:
1. Yn cydnabod y rôl hanfodol y
mae cynghorau'n ei chwarae wrth ddarparu gwasanaethau cyhoeddus ledled Cymru
a'r heriau cyllido y maent yn eu hwynebu.
2. Yn cydnabod bod Llywodraeth
Cymru yn derbyn y lefelau uchaf erioed o gyllid gan Lywodraeth y DU.
3. Yn nodi bod gan gynghorau
dros £2.75 biliwn mewn cronfeydd wrth gefn y gellir eu defnyddio.
4. Yn gresynu bod cynghorau'n
ymgynghori ar godiadau o hyd at 25 y cant i’r dreth gyngor ar gyfer blwyddyn
ariannol 2024-2025.
5. Yn galw ar Lywodraeth Cymru
i:
a) comisiynu adolygiad
annibynnol o fformiwla cyllido llywodraeth leol Cymru;
b) gweithio gydag awdurdodau
lleol i ddefnyddio eu cronfeydd wrth gefn y gellir eu defnyddio i gadw'r dreth
gyngor mor isel â phosibl; ac
c) ei gwneud yn ofynnol i
unrhyw awdurdod lleol sy'n cynnig codiad o dros 5 y cant i’r dreth gyngor
gynnal refferendwm lleol a chael pleidlais o blaid cyn gweithredu'r cynnydd
arfaethedig.
O blaid |
Ymatal |
Yn erbyn |
Cyfanswm |
12 |
0 |
32 |
44 |
Gwrthodwyd y cynnig heb ei ddiwygio.
Cyflwynwyd
y gwelliannau a ganlyn:
Gwelliant 1 Lesley Griffiths (Wrecsam)
Dileu pwyntiau 1 a 2 a rhoi yn eu lle:
Yn cydnabod y rôl hanfodol sydd gan awdurdodau lleol o
ran darparu gwasanaethau cyhoeddus ledled Cymru, y cynnydd sylweddol yn y
setliad llywodraeth leol dros y ddwy flynedd ddiwethaf, diogelu'r cynnydd o 3.1
y cant ar gyfer 2024-25, a'r heriau cyllido y mae awdurdodau yn eu hwynebu
serch hynny.
Yn cydnabod bod cyllideb Llywodraeth Cymru ar gyfer
2024-25 bellach yn werth hyd at £1.3 biliwn yn llai mewn termau real na phan
gafodd ei phennu yn 2021.
Cynhaliwyd pleidlais ar welliant 1:
O blaid |
Ymatal |
Yn erbyn |
Cyfanswm |
23 |
0 |
21 |
44 |
Derbyniwyd gwelliant 1.
Gwelliant 2 Peredur Owen Griffiths (Dwyrain De
Cymru)
Dileu popeth ar ôl pwynt 2 a rhoi yn ei le:
Yn gresynu at:
a) y tanariannu cronig i Gymru gan lywodraethau olynol y
DU, sy'n effeithio ar gyllidebau awdurdodau lleol; a
b) amcangyfrifon o fwlch cyllido o £750 miliwn erbyn 2027
a fydd yn ymwreiddio ymhellach amddifadedd ac anghydraddoldeb.
Yn credu bod cyllid llywodraeth leol yng Nghymru ar
daflwybr anghynaladwy heb fodel ariannu teg o San Steffan.
Yn galw ar Lywodraeth Cymru i:
a) gofyn yn ffurfiol i Lywodraeth y DU adolygu model
cyllido Barnett ar sail anghenion cymdeithasol Cymru i gefnogi pob maes
cyllidebol, gan gynnwys cyllid awdurdodau lleol;
b) cyflwyno cynlluniau manwl ar frys a fydd yn rhoi
sylfaen gynaliadwy i awdurdodau lleol a'r holl wasanaethau cyhoeddus; ac
c) darparu canllawiau ar sut mae isafswm presennol y
Grant Cynnal Refeniw yn ymwneud â setliad llywodraeth leol ar gyfer 2024-25, a
datblygu strategaeth i sicrhau y caiff y Grant Cynnal Refeniw ei gymhwyso'n
gyson drwy flynyddoedd ariannol dilynol.
Yn galw ar Lywodraeth y DU ar y pryd i weithredu
fformiwla ariannu teg bob amser sy'n galluogi Llywodraeth Cymru i ariannu
awdurdodau lleol yn ddigonol.
Cynhaliwyd pleidlais ar welliant 2:
O blaid |
Ymatal |
Yn erbyn |
Cyfanswm |
10 |
0 |
34 |
44 |
Gwrthodwyd gwelliant 2.
Gwelliant 3 Lesley Griffiths (Wrecsam)
Dileu pwynt 5 a rhoi yn ei le:
Yn nodi y bydd Llywodraeth Cymru yn:
a) parhau i ddatblygu a chynnal fformiwla ariannu
llywodraeth leol Cymru mewn partneriaeth â llywodraeth leol; a
b) parhau i gydnabod pwysigrwydd gwneud penderfyniadau
democrataidd lleol ynghylch cyllidebau cynghorau a gwasanaethau cyhoeddus.
Cynhaliwyd pleidlais ar welliant 3:
O blaid |
Ymatal |
Yn erbyn |
Cyfanswm |
32 |
0 |
12 |
44 |
Derbyniwyd gwelliant 3.
Cynhaliwyd pleidlais ar y cynnig fel y’i diwygiwyd:
NDM8459 Darren Millar (Gorllewin Clwyd)
Cynnig bod y Senedd:
1. Yn cydnabod y rôl hanfodol sydd gan awdurdodau lleol o
ran darparu gwasanaethau cyhoeddus ledled Cymru, y cynnydd sylweddol yn y
setliad llywodraeth leol dros y ddwy flynedd ddiwethaf, diogelu'r cynnydd o 3.1
y cant ar gyfer 2024-25, a'r heriau cyllido y mae awdurdodau yn eu hwynebu
serch hynny.
2. Yn cydnabod bod cyllideb Llywodraeth Cymru ar gyfer
2024-25 bellach yn werth hyd at £1.3 biliwn yn llai mewn termau real na phan
gafodd ei phennu yn 2021.
3. Yn nodi bod gan gynghorau
dros £2.75 biliwn mewn cronfeydd wrth gefn y gellir eu defnyddio.
4. Yn gresynu bod cynghorau'n
ymgynghori ar godiadau o hyd at 25 y cant i’r dreth gyngor ar gyfer blwyddyn
ariannol 2024-2025.
5. Yn nodi y bydd Llywodraeth
Cymru yn:
a) parhau i ddatblygu a chynnal
fformiwla ariannu llywodraeth leol Cymru mewn partneriaeth â llywodraeth leol;
a
b) parhau i gydnabod
pwysigrwydd gwneud penderfyniadau democrataidd lleol ynghylch cyllidebau
cynghorau a gwasanaethau cyhoeddus.
O blaid |
Ymatal |
Yn erbyn |
Cyfanswm |
23 |
0 |
21 |
44 |
Derbyniwyd y cynnig fel y’i diwygiwyd.