Gwneud i Gyfiawnder weithio yng Nghymru
Gwneud i Gyfiawnder weithio yng Nghymru
Ym mis Mawrth
2020, gwnaeth y Pwyllgor Deddfwriaeth,
Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad gychwyn ymchwiliad, sef Gwneud i Gyfiawnder
weithio yng Nghymru.
Ar 24 Hydref
2019, cyhoeddodd y
Comisiwn ar Gyfiawnder yng Nghymru adroddiad yn dwyn y teitl, 'Cyfiawnder
yng Nghymru dros Bobl Cymru' (pdf 6MB). Gwnaeth y Comisiwn argymhellion ar
gyfer y Senedd yn benodol, gan gynnwys y dylai fod yn fwy rhagweithiol wrth
graffu ar y modd y mae’r system gyfiawnder yn gweithio, ac wrth fonitro ac
adolygu’r cynnydd a wneir ym maes diwygio’r system gyfiawnder.
Roedd y Pwyllgor
wedi bwriadu cynnal ei ymholiad mewn dwy ran, a ar y cylch gorchwyl
canlynol:
Rhan 1 - Canfod y
ffeithiau ac edrych tua’r dyfodol
- Nodi a mapio cyfrifoldebau a swyddogaethau
presennol y Senedd a Llywodraeth Cymru mewn perthynas â chraffu ar
faterion cyfiawnder.
- Nodi ac adolygu’r trefniadau presennol ar
gyfer ariannu materion cyfiawnder y mae’r Senedd a Llywodraeth Cymru yn
gyfrifol amdanynt eisoes.
- Ystyried y modd y caiff swyddogaethau
cyfiawnder presennol eu gweithredu yng Nghymru, gan gynnwys polisïau
Llywodraeth Cymru mewn meysydd datganoledig a’r modd y maent yn
rhyngweithio â’r system gweinyddu cyfiawnder;
- Ystyried effaith y berthynas rhwng
cymhwysedd y DU a Chymru ar faterion cyfiawnder penodol a nodi’r meysydd
sy’n peri pryder;
- Ystyried sut y gallai’r Senedd fod yn fwy
rhagweithiol wrth graffu ar gyfiawnder, gan gynnwys sut y gallai cyrff
cyfiawnder ymgysylltu â’r Senedd.
Rhan 2 -
Dadansoddi sut y gallai'r system gyfiawnder weithredu'n fwy effeithiol yng
Nghymru
- Gan ddefnyddio canlyniadau Rhan 1, archwilio
unrhyw feysydd sy’n peri pryder o ran y cydbwysedd rhwng pwerau cyfiawnder
ac, yn unol â hynny, a ellid defnyddio dulliau mwy cydlynol a
chydgysylltiedig o ddatblygu polisi cyfiawnder;
- Ystyried goblygiadau a chanlyniadau unrhyw
gynnig posibl i ddatganoli cyfiawnder a pha mor ymarferol fyddai gwneud
hynny;
- Dysgu oddi wrth y modd y mae’r DU a
deddfwrfeydd eraill yn craffu ar gyfiawnder.
Roedd dechrau'r
pandemig COVID-19 yn cyfyngu ar y dull a oedd yn fwriad gan y Pwyllgor. Fodd
bynnag, llwyddodd y Pwyllgor i gasglu tystiolaeth trwy ymgynghoriad cyhoeddus
ac mewn sesiynau tystiolaeth gyda’r canlynol:
- y Prif Weinidog a'r Cwnsler
Cyffredinol,
- Llywydd Tribiwnlysoedd Cymru,
- Comisiwn y Gyfraith yng Nghymru a
Lloegr, a’r
- Arglwydd Ganghellor ac Ysgrifennydd
Gwladol dros Gyfiawnder.
Fel rhan o
ymchwiliad y Pwyllgor, roedd Tîm Ymgysylltu â Dinasyddion Senedd
Cymru hefyd wedi casglu barn ymarferwyr cyfreithiol ledled Cymru.
Trefnodd y Tîm gyfres o grwpiau ffocws rhithwir drwy gydol mis Medi 2020 a
chynhyrchodd grynodeb
(PDF 152KB) o'r themâu allweddol.
Mae Adroddiad Gwaddol y
Pwyllgor ar gyfer y Bumed Senedd yn rhoi naratif ar yr ymchwiliad ac yn
nodi nifer o gasgliadau y death y Pwyllgor iddynt.
Math o fusnes: Ymchwiliad Pwyllgor
Rheswm dros ei ystyried: Busnes y Senedd;
Statws: Wedi’i gwblhau
Cyhoeddwyd gyntaf: 10/03/2020
Dogfennau
- Y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad: Adroddiad Gwaddol y Bumed Senedd - Mawrth 2021
- Gwneud i Gyfiawnder weithio yng Nghymru: Crynodeb o’r ymgysylltu - Hydref 2020 PDF 239 KB
- Adroddiad Cynghorydd Arbenigol y Pwyllgor – Mai 2020 PDF 796 KB
- Llythyr gan yr Arglwydd Ganghellor a'r Ysgrifennydd Gwladol dros Gyfiawnder i'r Gadeirydd Y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad - 28 Ionawr 2021 [Saesneg yn unig] PDF 77 KB
- Llythyr at yr Arglwydd Ganghellor a'r Ysgrifennydd Gwladol dros Gyfiawnder gan y Gadeirydd Y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad - 22 Rhagfyr 2020 PDF 102 KB
- Llythyr gan Nicholas Paines QC, Y Comisiynydd Cyfraith Gyhoeddus a'r Gyfraith yng Nghymru i'r Gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad - 20 Ionawr 2021 [Saesneg yn unig] PDF 86 KB
- Gohebiaeth gan Gomisiwn y Gyfraith i'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad - 17 Rhagfyr 2020 [Saesneg yn unig] PDF 134 KB
- Llythyr gan y Prif Weinidog - 26 Tachwedd 2020 PDF 665 KB
- Llythyr at y Prif Weinidog - 22 Hydref 2020 PDF 206 KB
- Llythyr gan Lywydd Tribiwnlysoedd Cymru - 7 Medi 2020 (Saesneg yn unig) PDF 315 KB
- Llythyr gan y Prif Weinidog - 28 Awst 2020 PDF 235 KB
- Llythyr at y Prif Weinidog a'r Cwnsler Cyffredinol - 23 Gorffennaf 2020 PDF 197 KB
- Llythyr gan y Prif Weinidog - data ar fynediad i gyfiawnder - 23 Gorffennaf 2020 PDF 337 KB
- Llythyr at Lywydd Tribiwnlysoedd Cymru - 22 Gorffennaf 2020 PDF 198 KB
- Llythyr gan yr Aelod Seneddol Alex Chalk AS, yr Is-Ysgrifennydd Gwladol Seneddol dros Gyfiawnder - data ynghylch mynediad at gyfiawnder - 7 Gorffennaf 2020 (Saesneg yn unig)
- Llythyr gan Gadeirydd y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon - gohebiaeth gan yr Ombwdsmon Carchardai a Phrawf - 3 Gorffennaf 2020
- Llythyr gan Lywydd Tribiwnlysoedd Cymru i'r Gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a’r Cyfansoddiad - 26 Mehefin 2020 (Saesneg yn unig) PDF 283 KB
- Llythyr at y Prif Weinidog - data ar fynediad i gyfiawnder - 19 Mehefin 2020 PDF 234 KB
- Llythyr at yr Arglwydd Ganghellor a’r Ysgrifennydd Gwladol dros Gyfiawnder - data ar fynediad at gyfiawnder - 19 Mehefin 2020 PDF 233 KB
- Llythyr at y Cwnsler Cyffredinol - 11 Mehefin 2020
- Llythyr gan y Cwnsler Cyffredinol - 4 Mehefin 2020
Ymgynghoriadau
- Gwneud i Gyfiawnder weithio yng Nghymru (Wedi ei gyflawni)