Cyfarfodydd

Gwnaeth y Comisiynwyr drafod a chytuno ar y Strategaeth Cyfathrebu ac Ymgysylltu ar gyfer y Chweched Senedd. Mae’r Strategaeth yn tynnu ar gyflawniadau’r Bumed Senedd a’r cyfleoedd niferus sydd wedi codi yn sgil y pandemig i gynyddu cyfranogiad ac ymgysylltiad. 

Trafododd y Comisiynwyr bwysigrwydd cyrraedd y 'lleisiau tawel', a dangos perthnasedd y Senedd i fywydau'r rheini yng Nghymru.

Trafododd y Comisiynwyr bapur yn amlinellu'r cynnydd a wnaed o ran gweithredu'r Strategaeth Gyfathrebu ac Ymgysylltu. 

Croesawodd y Comisiynwyr y cynnydd a thrafod y gwaith digidol a oedd wedi digwydd. Codwyd pwyntiau yn ymwneud â chydbwysedd rhwng y rhywiau, oedran ac anableddau. Nododd y Comisiynwyr y wybodaeth ddiweddaraf a ddarparwyd.

Eitem lafar

Croesawodd y Comisiynwyr ddiweddariad ynghylch paratoadau o ran gweithgareddau ymgysylltu ar gyfer mis Tachwedd yr oeddent, yn eu barn hwy, yn gynhwysfawr ac yn amrywiol. Gwnaethant drafod arwyddocâd estyn allan i gymunedau sy’n anodd eu cyrraedd, ac roeddent yn gefnogol o'r dull, sydd eisoes yn dangos mwy o gyfranogiad gan ystod fwy amrywiol o bobl.

Ystyriodd y Comisiynwyr bapur a oedd yn amlinellu ffyrdd y gellid addasu gwasanaethau'r Comisiwn i ddarparu gwasanaethau ymgysylltu yn rhithwir, ac a oedd yn cynnig opsiynau ar gyfer rhagor o ymgysylltu yn yr hydref.

Gwnaethant ystyried y ffyrdd y mae’r pandemig Covid-19 wedi effeithio ar y gallu i wasanaethau'r Comisiwn ddarparu prosiectau a gwasanaethau sydd â’r nod o gynnwys y cyhoedd yng ngwaith y Senedd.

Nid oedd y Comisiynwyr o’r farn bod tystiolaeth ddigonol i’w chael o'r angen i ddarparu digwyddiadau rhithwir/hybrid wedi’u noddi gan Aelodau o’r Senedd, os bydd cyfyngiadau ar ymgysylltu wyneb yn wyneb, a mynediad i'r Senedd, yn parhau y tu hwnt i 13 Medi. Fodd bynnag, cytunwyd ar drefn flaenoriaethu ar gyfer gwasanaethau ymgysylltu ar yr ystâd, pe bai cyfyngiadau'n cael eu codi ond bod gofyn am gadw pellter cymdeithasol, sef:

1.         Digwyddiadau a noddir gan Aelodau o’r Senedd, a digwyddiadau'r Comisiwn

2.         Ymweliadau addysg

3.         Teithiau wedi'u harchebu

4.         Ymwelwyr cyffredinol

Cytunodd y Comisiynwyr hefyd y dylid cysylltu â threfnwyr digwyddiadau sydd i gael eu cynnal yn ystod 6 wythnos gyntaf tymor yr hydref, i wneud trefniadau amgen.

Trafododd y Comisiynwyr ffyrdd o ymgysylltu â'r cyhoedd ynghylch yr effaith y mae Covid-19 yn ei chael ar Gymru, a nodi blaenoriaethau'r cyhoedd ar gyfer y dyfodol, o ran  rôl y Senedd

Y dull a oedd yn well ganddynt ar gyfer darparu rhaglen ymgysylltu yn yr hydref oedd comisiynu ymchwil drwy banel dinasyddion, a phwysleisiwyd eu bod yn benodol eisiau i weithgareddau ymgysylltu ganolbwyntio ar gyrraedd y rheini nad ydynt wedi ymgysylltu â’r Senedd yn y gorffennol.

Trafododd y Comisiynwyr gais gan y Pwyllgor ar Ddiwygio Etholiadol y Cynulliad i gael gafael ar gyllid o gyllideb Comisiwn y Cynulliad er mwyn comisiynu gweithgarwch ymgysylltu â'r cyhoedd i lywio ei waith ar faint a chapasiti’r Cynulliad a sut mae Aelodau'n cael eu hethol.

Trafododd y Comisiynwyr gydbwysedd y cynigion, un yn nodi hoff ddewis ymhlith grŵp o Aelodau y dylid trafod y materion sy'n ymwneud â diwygio etholiadol yn y Cynulliad nesaf.  I gloi, cytunodd y Comisiwn ar y dewis sy’n cael ei ffafrio gan y Pwyllgor.

Trafododd y Comisiynwyr gynnig ar gyfer strategaeth i wella’r ffordd y mae'r Cynulliad yn cyfathrebu ac yn ymgysylltu â phobl Cymru, gan ddod â llawer mwy o bwyslais ar y cyfryngau cymdeithasol fel ffordd o siarad â'r cyhoedd a’u cynnwys yn ein gwaith. 

Fe wnaethant drafod y pedwar gyrrwr a nodwyd yn y cynigion:

a.    Rhoi'r Dinesydd wrth wraidd popeth y mae'r Cynulliad yn ei wneud.

b.    Rhoi cyfathrebu digidol wrth wraidd gweithrediadau'r Cynulliad fel ffordd o hwyluso a democrateiddio'r broses ymgysylltu.

c.    Gwneud cyfathrebiadau yn symlach ac yn gyson - negeseuon brand syml, gafaelgar wedi'u targedu at grwpiau demograffig penodol.

d.     Gwneud newidiadau i strwythur y Gyfarwyddiaeth Cyfathrebu ac Ymgysylltu i gefnogi gweithrediad a diwylliant 'Digidol yn Gyntaf'; a gwella cymhwysedd digidol, setiau sgiliau a dulliau cyflwyno yn barhaus.

Tynnodd y Comisiynwyr sylw at rai elfennau yr hoffent gael sicrwydd yn eu cylch, fel allgau digidol, strategaeth cyfryngau cymdeithasol ac arwyddocâd golygu yn llwyddiant dull newydd.  Roeddent yn cefnogi'r strategaeth i roi mwy o bwyslais ar y cyfryngau cymdeithasol i gyfathrebu ac ymgysylltu â dinasyddion, ac fe wnaethant gadarnhau bod y strategaeth yn adlewyrchu eu blaenoriaethau ymgysylltu.

Cytunodd y Comisiynwyr hefyd i adolygu effeithiolrwydd cychwynnol y newid hwn mewn cyfeiriad strategol cyn diwedd y Cynulliad hwn.

Cafodd y Comisiynwyr gyflwyniad yn amlinellu’r broses o gynnal y Cynulliad Dinasyddion, a gynhaliwyd ym mis Gorffennaf, a’r canlyniadau.

Trafodwyd y tri argymhelliad cyffredinol a ddeilliodd o'r digwyddiad: Cynulliadau dinasyddion; Cyd-greu; a Llwyfannau Arbenigol, a'u perthynas â’r dulliau ymgysylltu y mae’r Comisiwn yn eu defnyddio ar hyn o bryd.

Cytunodd y Comisiynwyr i rannu casgliadau’r adroddiad â chadeiryddion y pwyllgorau, sef y rhai a all eu defnyddio orau, a gofyn am adborth ganddynt hwy a chan aelodau'r pwyllgorau i fesur y diddordeb yn y dulliau ymgysylltu hyn.

Cytunwyd i gefnogi, mewn egwyddor, y cynnig i ehangu'r dulliau ymgysylltu sydd ar gael, yng nghyd-destun sicrhau bod eu pwrpas yn glir a’r ffaith y byddai goblygiadau o ran cost ac amseru pe bai'r Cynulliad am i'r Comisiwn fwrw ymlaen â'r argymhellion.

Cytunodd y Comisiynwyr hefyd i rannu'r adroddiad â'r Pwyllgor Busnes er gwybodaeth ac i roi adborth, maes o law, i’r rhai a oedd ynghlwm wrth y Cynulliad Dinasyddion.

Trafododd y Comisiynwyr gynigion i ddatblygu dulliau cyffredin o gyfathrebu ac ymgysylltu mewn perthynas â thri maes gwaith craidd hyd at fis Mai 2021 - Newid Enw, Rhoi’r Bleidlais i bobl ifanc 16 oed a’r Etholiad Cyffredinol yng Nghymru yn 2021.

Roedd y Comisiynwyr yn gefnogol i’r cynigion yn gyffredinol, ac roeddent yn cydnabod y byddai hynt y Bil yng Nghyfnodau 3 a 4 yn dylanwadu ymhellach ar y manylion penodol. Trafodwyd hefyd y cysylltiad â’r gwaith y byddai’r Pwyllgor ar Ddiwygio Etholiadol y Cynulliad yn ymgymryd ag ef, a’r ffaith y byddai’n fuddiol ymgymryd â gwaith ychwanegol i gael gwybod rhagor am y prif gynulleidfaoedd a’u hanghenion.

Trafododd a nododd y Comisiynwyr y wybodaeth ddiweddaraf am raglen Gŵyl GWLAD.

Nododd y Comisiynwyr ddiweddariad pellach ar gynlluniau i nodi ugainmlwyddiant datganoli yng Nghymru, rhwng mis Gorffennaf a mis Hydref 2019.

Nododd y Comisiynwyr y wybodaeth ddiweddaraf am drefniadau i nodi 20 mlwyddiant y Cynulliad. Byddai diweddariad arall cyn toriad yr haf ynglŷn â digwyddiadau’r hydref.

Nododd y Comisiynwyr y wybodaeth ddiweddaraf ar roddwyd iddynt am y trefniadau i nodi ugain mlynedd ers sefydlu'r Cynulliad. Cytunwyd y byddent yn cael diweddariad pellach am ddigwyddiadau'r hydref cyn toriad yr haf, a chynigiodd y Comisiynwyr eu cefnogaeth i'r broses o ddarparu trefniadau.

Roedd y Comisiynwyr yn gefnogol i’r cynigion o sefydlu Cynulliad Dinasyddion sy'n gynrychioliadol yn ddemograffig fel rhan o raglen i nodi ugeinfed pen-blwydd y Cynulliad.

Cytunodd y Comisiynwyr i ofyn am farn eu grwpiau yr wythnos hon ar gynigion i gynnal Cynulliad Dinasyddion dros ddau ddiwrnod ym mis Mehefin/Gorffennaf 2019.

Byddai'r ffocws ar ddau brif fater:

•          y prif heriau sy'n wynebu Cymru yn ystod yr ugain mlynedd nesaf; a

•          sut y gall democratiaeth Cymru, a'r Cynulliad yn benodol, ymateb yn well i'r heriau hynny h.y. gwella democratiaeth Cymru.

Cytunodd y Comisiynwyr fod swyddogion yn mynd ar drywydd sefydlu Cynulliad Dinasyddion yn ystod haf 2019, yn amodol ar yr adborth gan grwpiau.

Trafododd y Comisiynwyr bapur a roddodd y wybodaeth ddiweddaraf am y gweithgareddau ymgysylltu â'r cyhoedd a gyflwynwyd gan staff y Comisiwn ar ran y Cynulliad ers 2016. Trafodwyd uchafbwyntiau'r prif gyflawniadau hyd yma a nodwyd y cynnydd a wnaed ar fentrau ymgysylltu allweddol ers mis Mai 2016. Soniodd y Comisiynwyr am roi mwy o broffil i feysydd lle mae'r Cynulliad wedi arwain y ffordd ar faterion deddfwriaethol penodol. Trafodwyd hefyd y cyfle i godi ymwybyddiaeth yr Aelodau o faint o weithgarwch allgymorth a wneir gan staff y Comisiwn.

Cadarnhaodd y Comisiynwyr fod y strategaeth yn adlewyrchu eu blaenoriaethau ymgysylltu o nawr hyd at ddiwedd y Cynulliad hwn, a chymeradwywyd y cerrig milltir a'r dyddiadau cwblhau allweddol.

Eitem lafar

Yna, amlinellodd Lowri Williams yn fyr y sail ar gyfer trafodaeth yng nghyfarfod y Bwrdd Rheoli ym mis Ebrill, pan fydd ymgysylltu a gwerthoedd yn cael eu hystyried yn fanwl.

Roedd yr arolwg staff diweddaraf yn dangos sgôr ymgysylltu uchel, ond cydnabuwyd hefyd fod cyfathrebu mewnol yn broblem a oedd yn cael ei nodi mewn arolygon olynol ac roedd arolwg byrfyfyr ar y gweill i gael gwell dealltwriaeth o natur y pryderon. Mae llawer o gynnydd wedi'i wneud, fodd bynnag, i gynyddu gwelededd a thryloywder, fel cyhoeddi dogfennu awdurdodi recriwtio yn fewnol. Roedd yr adolygiad capasiti yn gyfrwng defnyddiol i helpu i gynyddu ymgysylltiad drwy gymryd rhan a'i ddefnyddio fel blaenoriaeth gorfforaethol.

Trafododd y Bwrdd sut i ddefnyddio'r cyfarfodydd staff yn y dyfodol a'r fformat a fyddai'n cyflawni'r amcan hwn.

CAMAU I'W CYMRYD: Penaethiaid i dynnu sylw staff at yr arolwg byrfyfyr; y dyddiad cau i'w ymestyn tan ddydd Gwener 12 Ionawr 3pm.

Trafododd y Comisiynwyr bapur a oedd yn amlinellu strategaeth i gyflawni nod strategol Comisiwn y Cynulliad ym maes ymgysylltu â’r cyhoedd ar gyfer y Pumed Cynulliad, sef ‘ymgysylltu â holl bobl Cymru a hyrwyddo’r Cynulliad’. Yn benodol, roedd yn cynnig fframweithiau ar gyfer diffinio cynulleidfaoedd a gweithgareddau ac ar gyfer gwerthuso'r gwaith.

Trafododd y Comisiynwyr y lefelau ymgysylltu presennol, gan roi eu cefnogaeth i'r ymgyrch i ddod yn fwy effeithiol. Myfyriwyd ar y ddibyniaeth enfawr ar ymgysylltiad digidol, a mynegwyd pryder bod rhai cynulleidfaoedd nad ydynt yn cael eu cynnwys o bosibl. Roeddent yn awyddus y dylid parhau i roi pwyslais sylweddol ar ryngweithio wyneb yn wyneb, yn ogystal â thargedu deunyddiau i ddenu sylw'r 'gynulleidfa gyfan' waeth beth yw lefelau eu gwybodaeth.

Trafodwyd Senedd.tv, a chydnabu'r Comisiynwyr bwysigrwydd y cyngor a'r argymhellion a fyddai'n dod oddi wrth y Tasglu Digidol yn ddiweddarach yn y gwanwyn.

Cafodd y Comisiynwyr drafodaethau eang am ffyrdd o fynd i'r afael â'r diffyg democrataidd yng Nghymru, gan gynnwys ffyrdd a gynigir gan newidiadau ym maes technoleg a chyfleoedd i weithio gyda sefydliadau eraill. Dywedodd y Llywydd hefyd fod mwy o ymdrech yn cael ei gwneud i sefydlu perthynas â sefydliadau a chyrff academaidd, fel y Gymdeithas Ddysgedig.

Cadarnhaodd y Comisiynwyr eu bod yn cefnogi'r strategaeth ymgysylltu ddrafft a bod y cynllun gwaith yn adlewyrchu eu blaenoriaethau ar gyfer ymgysylltu.

Croesawyd Kevin Davies i’r cyfarfod a, chyda Non Gwilym, amlinellodd y fframwaith newydd i ddarparu nod strategol y Comisiwn o ymgysylltu â’r cyhoedd yn y Pumed Cynulliad, gyda gweithgareddau a mentrau i adeiladu ar y llwyddiant a gafwyd yn ystod y Pedwerydd Cynulliad. Dros y flwyddyn ddiwethaf, gwnaed gwaith ar gyfer meincnodi o ran sefydliadau eraill sydd ag arbenigedd yn y maes hwn. Nid yw seneddau eraill wedi gwneud hyn eto.

Roedd y strategaeth i gael ei chyflwyno i’r Comisiynwyr, a gofynnwyd i’r Bwrdd Rheoli wneud sylwadau ac ystyried unrhyw weithgaredd ar lefel uchel nad oedd wedi’i nodi yn y papur hyd yma.

Ystyriodd y Bwrdd weithgareddau yn ymwneud â chyfrifoldebau cymdeithasol corfforaethol a pha mor uchelgeisiol y gallai’r Cynulliad fod o ran cynnig budd o’r naill ochr i’r llall i sefydliadau allanol, sy’n cyfrannu drwy sesiynau tystiolaeth y pwyllgor, sgyrsiau rhwydwaith, ac ati. Cydnabuwyd mai’r cyfraniad yr oedd y Cynulliad yn ei gyflawni oedd gwell gwasanaethau cyhoeddus a gwell deddfwriaeth drwy graffu.  Roedd y Gwasanaeth Adnoddau Dynol eisoes yn darparu rhai gweithgareddau’n ymwneud â chyfrifoldebau cymdeithasol corfforaethol.

Mae argymhellion y Bwrdd yn cynnwys:

·         ychwanegu rhagor o gyd-destun o ran cryfderau a gwendidau, tueddiadau i ymateb i, ac hefyd amlinellu lefelau;

·         gan gynnwys y cysylltiadau clir â’r rhaglen FySenedd;

·         aildrefnu’r cynnwys i dynnu sylw at faint sydd eisoes wedi’i wneud;

·         sefydlu rhai dulliau ansoddol o werthuso, i benderfynu ar effeithiolrwydd; a

·         chan fod canlyniadau ar gyfer y ffordd y mae pwyllgorau’n gweithredu, ei bod yn bwysig i weithio gyda’r cadeiryddion pwyllgorau i sicrhau y byddai’r strategaeth honno’n cael ei chyflawni.

Camau i’w cymryd

·         Anna Daniel a Non Gwilym i ddarparu rhagor o fanylion am y cysylltiadau â’r rhaglen FySenedd.

·         Lowri Williams i ystyried y cyfrifoldebau cymdeithasol corfforaethol presennol a sut i’w halinio’n well â gwaith y Cynulliad.

Diolchodd y Bwrdd i Non a Kevin am y gwaith da a wnaed hyd yma.

Cafodd y Comisiynwyr y wybodaeth ddiweddaraf am gynigion i sefydlu senedd ieuenctid newydd i Gymru a datblygu Tasglu Newyddion a Gwybodaeth Ddigidol. Mae’r ddwy fenter allweddol hyn ar gyfer ymgysylltu â'r cyhoedd yn rhan o strategaeth y Comisiwn.

Cytunodd y Comisiynwyr i ddatblygu cynlluniau ar gyfer senedd ieuenctid ac ymgynghori arnynt yn gynnar yn 2017, gyda'r bwriad o ganfod ein seneddwyr ifanc cyntaf yn ail hanner y flwyddyn a chynnal cyfarfod cyntaf y senedd ieuenctid yn 2018. Yn benodol, yn y datblygiad hwn, roeddent yn awyddus y dylid ystyried yn benodol sut i gyrraedd y bobl nad ydynt fel arfer yn ymateb i ymgynghoriadau.

Trafododd y Comisiynwyr y cynlluniau ar gyfer y tasglu newyddion a gwybodaeth ddigidol, a chafwyd cefnogaeth ar gyfer y gwaith y bydd yn ei wneud er mwyn gwneud argymhellion ar gyfer y dyfodol.

Bydd rhagor o wybodaeth ynglŷn â'r ddwy fenter yn rhan o'r drafodaeth ehangach am strategaeth ddrafft Comisiwn y Cynulliad ar gyfer ymgysylltu â'r cyhoedd ddechrau'r flwyddyn newydd.

CYPE(4)-18-15 – Papur preifat 6

Byddai’r eitem hon yn cael ei hystyried yr wythnos nesaf.

Ystyriodd y Comisiwn bapur yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf am weithgareddau ymgysylltu â cyhoedd. Roedd y Comisiynwyr yn cydnabod bod cryn dipyn o waith yn mynd rhagddo ym mhob rhan o’r Comisiwn, er y byddai’n anodd sicrhau bod y rhaglen weithgareddau uchelgeisiol yn cael ei chwblhau cyn diwedd y Pedwerydd Cynulliad. Roedd y Comisiynwyr yn falch o glywed am enghreifftiau o weithgareddau arloesol, fel y gwaith o hyrwyddo ein pwyllgorau, sy’n destun cenfigen ymhlith cyrff seneddol eraill. Cytunwyd y dylai unrhyw wybodaeth yn y cyswllt hwn yn y dyfodol gynnwys dadansoddiad manwl sy'n ategu’r safbwynt hwn.

Gan nodi bod y cyfryngau hyperleol a chymdeithasol yn ddatblygiadau pwysig a’u bod yn rhan o becyn gyfathrebu ehangach i geisio cyrraedd cynulleidfaoedd newydd a thraddodiadol, cytunodd y Comisiynwyr y dylai eu hadroddiad blynyddol ddangos pa mor bellgyrhaeddol ac effeithiol oedd y rhain a gweithgareddau ymgysylltu eraill. 

Cytunodd y Comisiwn fod y cyfeiriad a’r blaenoriaethau strategol a nodwyd ar gyfer y gwaith ymgysylltu yn briodol ac roeddent yn fodlon â’r manylion a gafwyd yn y papur am y gweithgareddau y bwriadwyd eu cyflwyno cyn diwedd y Pedwerydd Cynulliad.

Cyflwynodd Non Gwilym bapur drafft, a oedd i'w gyflwyno yng nghyfarfod y Comisiwn ar 9 Chwefror, ar y gweithgareddau ymgysylltu â'r cyhoedd a gyflwynwyd ers 2011. Roedd hwn yn tynnu sylw at y prif gyflawniadau a'r blaenoriaethau ar gyfer gweddill y Cynulliad. Mae'r rhain yn mynd i'r afael â meysydd penodol yr hoffai Comisiynwyr adeiladu arnynt, fel adnewyddu brand y Cynulliad a nodi'r 10^fed  pen-blwydd ac etholiad 2016.

Rhoddodd y Bwrdd Rheoli fewnbwn i wella'r cynnig ymhellach ac i gysylltu themâu'r Comisiynwyr, yn arbennig, rhoi Aelodau wrth wraidd y gwaith, er enghraifft, ehangu ar rôl y Cadeirydd mewn pwyllgorau.

Cytunodd y Bwrdd ei bod yn bwysig tawelu meddwl Comisiynwyr bod gweithgareddau ymgysylltu yn canolbwyntio ar y meysydd cywir. Roedd angen i'r brandio adlewyrchu posibiliadau ar gyfer y dyfodol yn wyneb newid cyfansoddiadol a rhoi neges gyson am y brand tra bod y newidiadau hynny'n digwydd.

Cynigiodd Non gyfarfod â'r timau ar ôl cyfarfod y Comisiwn, i drafod blaenoriaethau'r Comisiynwyr a'r hyn oedd yn cael ei gynnig.

Camau i’w cymryd:

·      Non Gwilym i wella'r papur ymellach drwy gynnwys blaenoriaethau'r Comisiynwyr fel tair neu bedair thema i strwythuro'r papur arnynt. Sicrhau bod yr adran ar frandio'n cyfleu ei bod wrth wraidd agwedd y sefydliad tuag at ymgysylltu â'r cyhoedd.

·      Rhagor o wybodaeth i'w chynnwys: tystiolaeth i brofi honiadau; cyfeiriad at gapasiti ac adnoddau; cydweithrediad â Llywodraeth Cymru; a ffeithluniau lle mae hynny'n briodol.

papur 3 ac atodiadau

Ym mis Mai 2013, cytunodd y Comisiwn i ymgynghori â phobl ifanc ynghylch yr hyn a wneir yn y dyfodol i ymgysylltu â nhw.  Gwnaed hyn yn ystod hydref 2013 a chafwyd sylwadau gan bron 3,000 o bobl ifanc o bob rhan o Gymru. Drwy gyfrwng yr ymgynghoriad, cafwyd gwybodaeth newydd am ddealltwriaeth pobl ifanc o waith y Cynulliad a’u diddordeb ynddo, a rhai syniadau am y ffordd orau y gallai’r Cynulliad ymgysylltu â phobl ifanc i’w galluogi i gyfrannu at ei waith.  

Trafododd y Comisiynwyr y dulliau o weithredu a gynigiwyd yn ystod yr ymgynghoriad a’r sylwadau a gafwyd gan bobl ifanc, sef bod angen sicrhau bod ymgysylltu â phobl ifanc yn rhan annatod o waith yr Aelodau, a bod yr amrywiaeth lawn o wasanaethau y mae’r Comisiwn yn eu darparu’n ategu’r gwaith hwnnw. Roedd y dull arfaethedig o weithredu wedi’i seilio ar dair prif thema:

·         estyn allan ( i wneud yn siŵr bod pobl ifanc yn gwybod am fusnes y Cynulliad a’r hyn y mae’n ei olygu iddyn nhw);

·         hwyluso trafodaeth (cynnig gwahanol ffyrdd i bobl ifanc gyfrannu at waith y Cynulliad);

·         sylwadau gan bobl ifanc am effaith eu cyfranogiad.

Bu grŵp o randdeiliaid allanol, a oedd yn cynnwys cyrff ymbarél a oedd, rhyngddynt, yn cyrraedd dros 80,000 o bob ifanc, yn trafod y dull arfaethedig hwn o weithredu ddiwedd mis Ionawr, ac roeddent yn gefnogol iawn iddo.

Trafododd y Comisiynwyr nifer o syniadau, gan gynnwys:

·         mwy o gymorth i Aelodau’r Cynulliad a staff y Comisiwn, gan gynnwys arbenigedd mewn gwaith ieuenctid;

·         cydweithio â chyrff a rhwydweithiau eraill i gyrraedd grwpiau amrywiol, gan gynnwys pobl ifanc y mae’n anoddach eu cyrraedd;

·         cynnal digwyddiadau fel “diwrnod ieuenctid” a rhoi tystysgrifau i’r rhai sy’n cymryd rhan;

·         cynnig gwasanaethau mwy amrywiol drwy gyfrwng gwefan y Cynulliad  ar gyfer pobl ifanc www.dygynulliad.org.

Byddai Aelodau’r Cynulliad yn gallu cymryd rhan yn y gwaith, pe dymunent, gan gynnwys cymryd rhan yn y digwyddiad lansio yn nhymor yr haf. Byddai’r prosiect yn parhau i fynd rhagddo ochr yn ochr â busnes arferol y Cynulliad felly ni fyddai’n dibynnu’n llwyr ar gyfraniad yr Aelodau.

Er bod y dull hwn o weithredu’n wahanol iawn i’r hyn a drafododd y Comisiwn yn wreiddiol, teimlwyd bod y cyfeiriad strategol yn iawn gan ei fod wedi’i seilio ar farn pobl ifanc. I gyflawni’r weledigaeth uchelgeisiol, byddai’n rhaid cymryd camau yn y tymor byr, y tymor canolig a’r tymor hir. Roedd swyddogion wrthi’n paratoi cynllun gweithredu.

papur 4 ac atodiad

Er mwyn llywio gwaith Comisiwn y Cynulliad ar ymgysylltu â’r cyhoedd a chyfathrebu allanol, cynhaliwyd pôl piniwn ym mis Tachwedd 2013 i gasglu data ynghylch gwybodaeth y cyhoedd am y Cynulliad ac i ba raddau y mae’r cyhoedd yn ymgysylltu â’r Cynulliad. Casglwyd y data fel rhan o’r arolwg Omnibws chwarterol a gynhaliwyd gan Beaufort Research.  

Nid oedd y canlyniadau, a ddangosai mai cyfyngedig oedd dealltwriaeth y cyhoedd o’r Cynulliad yn gyffredinol, yn creu syndod, er bod yr ymwybyddiaeth ymhlith pobl ifanc yn is na’r disgwyl o gofio’r ymdrechion sylweddol a fu yn y maes hwn drwy’r system addysg. Cytunodd y Comisiynwyr fod angen rhagor o waith i benderfynu ar y ffordd orau o gasglu’r data hwn yn y dyfodol, gan gynnwys ystyried a oes ffordd fwy effeithiol o fesur gwybodaeth pobl ifanc am y Cynulliad. Byddai swyddogion yn edrych ar y dulliau y gellid eu defnyddio i gynyddu ymgysylltiad, ac yn ystyried tybed a fyddai’n well gweithio gyda sefydliad sy’n brofiadol yn y gwaith o ddatblygu brand neu gynnyrch o bosibl.

Cytunodd y Comisiynwyr na ddylid cynnal yr arolwg omnibws eto ym mis Mawrth. Cytunwyd y dylid ystyried a ydynt am gynnal gwaith ymchwil pellach y flwyddyn nesaf, a sut waith ymchwil y dylid ei wneud.

papur 2

Bob blwyddyn, mae’r Cynulliad yn cymryd rhan mewn nifer o ddigwyddiadau, gan gynnwys digwyddiadau corfforaethol blynyddol, teithiau, digwyddiadau’r haf, mentrau o dan arweiniad y Llywydd, digwyddiadau partneriaeth a digwyddiadau sy’n gysylltiedig â busnes. Trafododd y Comisiynwyr achlysuron a fyddai’n cynnig cyfleoedd i ddatblygu blaenoriaethau strategol y Comisiwn a chodi proffil y Cynulliad a’r Llywydd.

Bydd nifer o achlysuron cenedlaethol pwysig a digwyddiadau proffil uchel yn digwydd dros y ddwy flynedd nesaf. Trafododd y Comisiynwyr a ddylai’r Cynulliad geisio cymryd rhan yn y digwyddiadau hyn, yn ogystal â’r rhaglen digwyddiadau corfforaethol sefydledig. Roeddent yn teimlo ei bod yn bwysig iawn bod y Cynulliad yn cymryd rhan mewn digwyddiadau fel gŵyl Womex, a fyddai’n cael ei chynnal yr wythnos ganlynol, oherwydd y byddent yn cynnig cyfleoedd i ymgysylltu â chynulleidfaoedd eang a gwella dealltwriaeth pobl  o waith y Cynulliad.

Mae’r ymgyrch Menywod mewn Bywyd Cyhoeddus wedi denu siaradwyr o fri ac wedi tynnu llawer o sylw i rôl y Llywydd a’r Cynulliad, ac yn cyd-fynd yn llwyr â nodau’r Comisiwn.

Trafododd y Comisiwn ffyrdd o annog rhagor o Aelodau’r Cynulliad i gefnogi digwyddiadau ar yr ystâd ac yn eu hetholaethau neu eu rhanbarthau, a chymryd rhan ynddynt. Roedd y Comisiynwyr yn teimlo y byddai cynllunio digwyddiadau o’r fath yn bell o flaen llaw, gan roi digon o rybudd i’r Aelodau, yn helpu i annog mwy o bobl i gymryd rhan ynddynt.

O gofio bod y gwaith hwn wedi chwarae rhan bwysig wrth gyflawni nodau strategol y Comisiwn, cytunwyd y byddai swyddogion yn adolygu’r gyllideb a ddyrannwyd ar gyfer y gweithgaredd hwn.  Gellid hefyd gwneud cais busnes i’r Bwrdd Buddsoddi ar gyfer arian o’r gyllideb fuddsoddi.

Cam i’w gymryd: Gofynnwyd i’r Swyddogion gydweithio’n agos â sefydliadau partner i sicrhau bod y Cynulliad yn rhan o’r broses o gynllunio achlysuron mawr. Bydd y Llywydd yn parhau i fod yn rhan o’r broses o ddatblygu’r gwaith hwn. Bydd cynnig ar ddigwyddiadau yn cael ei gyflwyno i’r Comisiwn bob blwyddyn, i’w gymeradwyo.

papur 3

Ym mis Mai 2013, cytunodd y Comisiynwyr y byddai grŵp llywio yn cael ei sefydlu ac mae ei waith fyddai datblygu syniadau am ffyrdd newydd i’r Cynulliad ymgysylltu â phobl ifanc. Cytunwyd y byddai pobl ifanc wrth wraidd y gwaith hwn, a hwy a fyddai’n llunio’r gwaith ac yn nodi’r ffyrdd gorau o sicrhau bod ystod amrywiol o unigolion yn gallu cymryd rhan. Bydd y dull hwn yn sicrhau bod pobl ifanc yn arwain y broses a bydd yn annog nifer fawr o bobl i gymryd rhan.

Mae’r grŵp llywio, sy’n cynnwys sefydliadau sy’n cynrychioli pobl ifanc, wedi cyfarfod ddwywaith.

Lansiwyd ymgynghoriad ar-lein ar 18 Medi, sy’n targedu pobl ifanc ac yn eu hannog i gyflwyno cynigion a syniadau ar gyfer gwaith y Cynulliad o ran ymgysylltu â phobl ifanc.  Y bwriad oedd i’r syniadau a gododd yn sgil yr ymgynghoriad gael eu trafod gan grwpiau ffocws rhanbarthol o bobl ifanc.

Bydd y grŵp llywio yn trafod y dystiolaeth a ddaw i law a’r cynigion sy’n codi o’r ymarfer eang hwn ac yna bydd y grŵp yn cynnig argymhellion i’w hystyried gan y Comisiwn yn y flwyddyn newydd.

Roedd y Comisiynwyr yn croesawu’r dull a oedd wedi’i fabwysiadu ac yn teimlo bod y niferoedd a oedd wedi cyfrannu at yr ymgynghoriad hyd yma yn galonogol Roeddent yn teimlo bod angen gwneud mwy o ymdrech i gynnwys Aelodau’r Cynulliad yn y broses, yn enwedig wrth helpu i nodi grwpiau sy’n anodd eu cyrraedd yn eu hardaloedd lleol.

papur 2 (Rhan 1, Rhan 2 ac Atodiad, Rhan 3)

Mae sicrhau bod plant a phobl ifanc yn deall ac yn chwarae rhan weithredol yng ngwaith y Cynulliad yn allweddol os yw'r Comisiwn am lwyddo i gyflawni ei nod o ymgysylltu â phobl Cymru.  

Yn dilyn adolygiad diweddar, cafodd y Comisiynwyr adroddiad ar waith gwasanaeth addysg y Cynulliad. Teimlwyd bod y gwasanaeth yn cynnal ystod o weithgareddau o ansawdd uchel ar hyn o bryd. Er enghraifft, mae'n rhoi cyfleoedd i bobl ifanc gyfrannu at faterion gerbron y Cynulliad drwy ymchwiliadau pwyllgor a'r gwaith allgymorth gydag ysgolion ac athrawon. 

Ystyriwyd bod gweithgareddau a oedd yn galluogi plant a phobl ifanc i ddysgu am y Cynulliad a'i waith yn bwysig iawn, ac er y dylai hwn fod ar gael o hyd, dylai gael ei ddarparu mewn ffordd wahanol. Teimlai'r Comisiynwyr hefyd bod rhagor o bosibiliadau i ddatblygu cyfleoedd i bobl ifanc ymwneud yn uniongyrchol â busnes y Cynulliad.

Er mwyn datblygu'r gwaith hwn a chryfhau'r ystod o gyfleoedd i bobl ifanc ymgysylltu â'r Cynulliad, cytunodd y Comisiynwyr ar y canlynol:

• dylai gwaith y gwasanaeth addysg esblygu o ganolbwyntio yn bennaf ar godi ymwybyddiaeth o'r Cynulliad a chyfrannu'n uniongyrchol at y cwricwlwm cenedlaethol, tuag at gynyddu'r cyfleoedd i lywio busnes y Cynulliad a chymryd rhan ynddo; 
• dylai'r Cynulliad barhau i wneud cyfraniad sylweddol at ddarparu’r cwricwlwm drwy sicrhau bod yr ystod o ddeunyddiau addysgol helaeth ar gael yn agored i athrawon, ysgolion ac eraill sy'n siarad yn rheolaidd â phobl ifanc am y Cynulliad, gan gynnwys yr Aelodau a'u staff. 

Fel rhan o'r gwaith hwn, bydd grŵp llywio yn cael ei sefydlu a'i waith fydd datblygu syniadau am ffyrdd newydd o ymgysylltu â phobl ifanc, er enghraifft drwy gymryd rhan o bell drwy ddefnyddio technoleg neu Gynulliad Ieuenctid. Roedd teimlad cryf mai pobl ifanc a fyddai wrth wraidd y gwaith hwn. Hwy a fyddai'n llunio'r gwaith ac yn nodi'r ffyrdd gorau o sicrhau bod ystod amrywiol o unigolion yn gallu cymryd rhan. Byddai hyn yn ei gwneud yn ofynnol i ddatblygu dulliau arloesol a chreadigol o fynd i'r afael â'r gwaith. 

Gofynnodd y Comisiynwyr am gael y wybodaeth ddiweddaraf yn rheolaidd am y gwaith hwn wrth iddo ddatblygu dros weddill y flwyddyn ariannol hon. 

Diolchodd y Comisiynwyr i'r swyddogion am y gwaith a gyflawnwyd i lywio'r trafodaethau ac i’w cynorthwyo â'u penderfyniadau.